Κραυγές, και ψίθυροι

 

Κατάχρηση εξουσίας και σεξουαλική παρενόχληση 

Διαχρονικά αδικήματα είναι, από τα πλέον σοβαρά, και η κατάχρηση εξουσίας και η σεξουαλική παρενόχληση. Ειδικά όταν φτάνουν στο βιασμό του σώματος, και ακόμη χειρότερα, της ψυχής, και ακόμη τρισχειρότερα, όταν το θύμα είναι ανήλικο, αγόρι ή κορίτσι.
Διακρίνουμε κλιμάκωση αλλά και διαφορά όταν κάθε εξουσιαστής επιβάλλει σε κάθε εξουσιαζόμενο ανάλογες καταστάσεις, είτε για να εργαστούν με μισθό (αν τον λάβουν), είτε για να εκπαιδευτούν σωστά και σε βάθος, υποτίθεται. Ακόμη όμως και το ατομικό καψόνι έχει καταργηθεί στο στρατό και δεν μπορεί με δικαιολογία την εκπαίδευση ουδείς να οδηγείται επιλεκτικά στη ντροπή και την ατίμωση.
Ο καθένας φυσικά μπορεί να απολαμβάνει το σεξ όπως αυτός επιθυμεί, ενεργά, ή παθητικά επιλέγοντας σύντροφο που πρέπει να συναινεί.
Όμως, όταν το ερωτικό πάθος καταλήγει σε σοβαρό αδίκημα, τότε έχουμε ξεφύγει. Υπάρχουν διάφορες ερμηνείες και μελέτες σχετικά με τους λόγους για τους οποίους κάποιος/κάποια καταλήγει στη βίαιη ικανοποίηση των ερωτικών “αναγκών”. Ωστόσο οι λόγοι θα πρέπει να απασχολούν τις οργανωμένες κοινωνίες κι όχι τα αθώα θύματα, ειδικά τα ανήλικα. Κι αν αληθεύει (από έρευνες) πως οι θύτες πρώτα υπήρξαν θύματα στα νιάτα τους, τότε αυτό σημαίνει πως οι νόμοι μας “μπάζουν” από παντού, οι κοινωνίες μας μονάχα κοινωνίες δεν είναι. Μιλάμε για αγέλες ζώων χειρότερες από αυτές των ζώων που δρουν αποκλειστικά για την επιβίωσή τους.
Αυτό που είναι φυσική επιλογή της αγέλης των ζώων, είναι τραγικό και αφύσικο για τους ανθρώπους που διαθέτουν κρίση και μυαλό. Το ερωτικό πάθος ομοιάζει με “αθώο” πταίσμα, μπροστά στη τελική λύση-πράξη σε βάρος ανήλικου που ο χαρακτήρας του είναι στο στάδιο της διαμόρφωσης και δεν έχει ολοκληρωθεί.
“Πόσο χαριτωμένος είναι ο άνθρωπος, όταν είναι άνθρωπος”! Πάει και αυτό, το ξεχάσαμε.
Υπάρχει τεράστια διαφορά αν είμαστε από τη πλευρά του θύτη, ή από τη πλευρά του θύματος.
Η διαφορά μεγαλώνει ανάλογα και με τη κοινωνική θέση του θύτη και του θύματος.
Κάπου, υπήρχε και μια χριστιανική, θαυμάσια σχετική εντολή (μία από τις δέκα) που έλεγε: “μη κάνεις σε άλλον αυτό που δεν θέλεις να σου κάνουν”.
Απλή είναι η εντολή, αλλά τη ξεχνάμε όταν δεν μας βολεύει, ποιοι; εμείς οι έχοντες εξουσία, οι καθώς πρέπει.
Όσο για την απόδοση δικαιοσύνης, όταν μπορεί να αποδειχθεί το αδίκημα δίχως καμιά αμφιβολία, αποτελεί πραγματική κάθαρση, και παραδειγματισμό. Το παραδειγματισμό όμως το ξεχάσαμε, το στριμώξαμε στα ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα!
Προσωπικά, ως φωτογράφος, έχω βιώσει από πρώτο χέρι τη κατάχρηση εξουσίας του εργοδότη αρκετές φορές. Αυτός είναι και ο βασικός λόγος που ποτέ δεν προσέλαβα υπάλληλο.
Όμως, ειδικά σε επαγγέλματα που περνάνε κρίση ταυτότητας και οικονομικής ανατροπής όπως είναι τα καλλιτεχνικά, θέατρο, κινηματογράφος, μουσική, δημοσιογραφία, λογοτεχνία, η κατάσταση σήμερα έχει ξεφύγει από όσα μαθαίνω και βλέπω.
Ωστόσο όλα τα επαγγέλματα κάνουν τους ανθρώπους να δρουν ανταγωνιστικά ως μέλη αγέλης για την επιβίωση. Αυτό όμως είναι διαφορετικό από τη κατάχρηση εξουσίας, είναι εμπορικός ανταγωνισμός, ίσως όχι πάντα τίμιος.
Μια άλλη κατηγορία που σηκώνει το δικό της σταυρό, είναι αλλοίμονο οι νέοι μας που πάνε σχολείο για να μάθουν γράμματα, υποτίθεται. Και αντί αυτού μαθαίνουν τη τυφλή υπακοή προς πάντα “ανώτερο” που κατέχει εξουσία. Προετοιμάζονται για την αγέλη και τη ζούγκλα!
Μια άλλη ομάδα “ανθρώπων” (ναι είναι άνθρωποι και αυτές) είναι οι γυναίκες μας, οι αδελφές μας, οι κόρες μας, οι μητέρες μας, που έπεσαν θύματα των ορέξεων ορισμένων όταν υπήρξαν νεαρές. Αλλά πως να μιλήσουν; πότε;
Δεν νομίζω ότι είναι θέμα παρουσιαστικού, όσο είναι η αθωότητα των θυμάτων που προκαλεί τους θύτες. Αλλά και τα αγόρια τυγχάνουν “ειδικής περιποίησης” από όσα έχω ζήσει, ή ακούω να βγαίνουν στον αέρα από το κοινωνικό βόθρο που ξεχείλισε.
Να πω ότι εμένα δεν μου έτυχε τίποτα από όλα αυτά; Θα είναι ψέμα, αλλά και δεν θέλω να θυμάμαι ούτε να ομιλώ, κατανοώ τη σιωπή των αμνών απόλυτα. Τους θύτες όμως δεν κατανοώ.
Αρκετά χρόνια μετά που τελείωσα το εξατάξιο γυμνάσιο έβλεπα εφιαλτικά όνειρα γεμάτα οργή και εκδίκηση για τους “άρχοντες και εξουσιαστές” καθηγητές. Οι περισσότεροι ήταν απαράδεκτοι ως παιδαγωγοί, ανεπαρκείς ως δάσκαλοι. Κάτι ανάλογο δεν μου συνέβη μετά την απόλυση από την Ε.Α. η θητεία δεν μου άφησε κατάλοιπα.
Αλλά δεν είναι μόνο ο χώρος εργασίας όπου υποφέρουν τα θύματα.
Πριν υπηρετήσω, χρησιμοποιούσα τα μέσα Μ.Μ.Μ. Όχι μια, αλλά πολλές φορές, χρειάστηκε να αλλάξω θέση στο λεωφορείο με κοπέλες γιατί κάποιοι πίσω τους είχαν πολύ μακριά χέρια... Αλλά ξέρω, αυτές πήγαιναν γυρεύοντας, και όπως πάντα “αυτές τα ήθελαν”. Το μάθαμε πλέον το παραμύθι.
Καταλαβαίνετε τι θέλω να πω...
Υπάρχει λοιπόν μια ξεκάθαρη κλιμάκωση στα αδικήματα κατάχρησης εξουσίας και σεξουαλικής παρενόχλησης. Ανάλογες πρέπει να είναι και οι ποινές. Όσο για την επιείκεια; μόνο τα θύματα θα έπρεπε να την επικαλούνται, νομίζω.
Το μέγα πρόβλημα είναι πότε, ποιος και σε ποιο θα μιλήσει για το πάθημά του.
Όλα τα θύματα αυτό λένε σήμερα μετά από πολλά χρόνια σιωπής, και δεν νομίζω οτι ως κοινωνία πέσαμε από τα σύννεφα με όσα ακούγονται καθημερινά. Είναι και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης που αναπληρώνουν κάποια κενά πληροφόρησης...
Μου αρέσει πάντα για κάθε κοινωνικό θέμα να αναφέρομαι σε κινηματογραφικά έργα, σαν να είναι παραβολές. Θα θυμίσω λοιπόν μερικές ταινίες όπως:

“ο θυρωρός της νύχτας”
“καλά Χριστούγεννα κύριε Λώρενς”
“η δίκη της Νυρεμβέργης”
“η σιωπή των αμνών”
“η χαμένη τιμή της Καταρίνα Μπλούμ”
“ναυτιλιακά νέα”

 “το ανθρώπινο στίγμα”

"Λέλια για πάντα"
 “Άγγελος” 

Η δικαιοσύνη μπορεί να ελέγξει τα αδικήματα και να τιμωρήσει τους θύτες έστω και “αργά”. Όμως, η δικαίωση για αδικήματα που έγιναν επί μακρό και κατ΄ εξακολούθηση, συχνά παρακάμπτεται από την ανάγκη των θυμάτων για μια αξιοπρεπή ζωή στη συνέχεια.
Τα θύματα, για να αποφύγουν τη τρομοκρατία και το διασυρμό, για να ανακτήσουν τη ψυχική τους υγεία, επιλέγουν τη λησμονιά, για να μη καταλήξουν στη συνέχεια εκδικητές και θύτες...
Ειλικρινά δεν μπορώ να κρίνω τι είναι ποιο βαρύ σήμερα, η κατάχρηση εξουσίας; ή ο εξαναγκασμός στην υπακοή του βίτσιου του θύτη; Και η ηλικία του παθόντος δεν μετράει; Πως μπορεί να καταθέσει ένα παιδί; Όλα μου φαίνονται τρομακτικά.
Ως φωτογράφος, έμαθα να παρατηρώ πράγματα που άλλοι προσπερνούν αδιάφορα, έμαθα να σταματώ το χρόνο και να παγιδεύω το χώρο με ένα κλικ, να διαβάζω τη γλώσσα του σώματος, να ξεχωρίζω τις μουτσούνες από τα πρόσωπα. Ως άνθρωπος, κάνω και λάθη στις κρίσεις μου, μα νιώθω άβολα και αποφεύγω να χρησιμοποιώ τις ιδιαίτερες γνώσεις μου για να μη θίξω κανένα στο ελάχιστο. Η φωτογραφία δρόμου και η φωτογραφία – ντοκουμέντο, η φωτογραφία γενικότερα, δεν θα επανακάμψει ως χόμπι, έφαγε πόρτα από τα “ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα”.
“Δεν υπάρχει τίποτα ποιο βάρβαρο από το πολιτισμό” , ατάκα από τη ταινία “το ανθρώπινο στίγμα”. Βολεύει τους θύτες να μην αντιδρούν και να μην ομιλούν τα θύματα, που πρέπει να τηρούν τη σιωπή των αμνών.
Εγώ λοιπόν λέω: λέοντες, αντί αμνών, και να δούμε σε ποιους αρέσει η αγέλη....

Γιάννης Γλυνός

7 Μαρτίου 2021